Arjan Groen
Etheen, ook bekend als ethyleen, is een geur- en kleurloos gas. Het gas wordt zowel op natuurlijke wijze als chemische wijze geproduceerd. Dit gebeurt door middel van het stoomkraken van ethaan, een van de vier eenvoudigste alkanen. Door de zeer hoge temperaturen ontstaan reacties die zorgen voor ethyleen en andere industriële gassen.
Etheen is explosief in concentraties hoger dan 27.000 ppm. Daarom vereist het werken met dit gas bepaalde veiligheidsmaatregelen.
Het etheengas wordt vooral gebruikt in de fruitteelt. In de agrarische sector is het gas een belangrijk onderdeel in het rijpingsproces van bloemen, groenten en fruit.
Het zijn met name de grote fruitsoorten die reageren op het etheengas, zoals appels, tomaten en bananen. De stofwisselingen wordt hierdoor op gang gebracht, waardoor de gewassen gecontroleerd en gelijkmatig kunnen rijpen. Bananen worden geplukt wanneer ze nog niet rijp zijn. Vervolgens worden de groene bananen opgeslagen in een opslagruimte van de groothandel, waar ze worden begast met een menggas, bestaande uit stikstof en een klein percentage etheen.
Veel fruitsoorten en bloemen produceren zelf etheen om het rijpingsproces van de vruchten in gang te zetten. Hierdoor is het gas vaak al in de lucht aanwezig bij het verbouwen van gewassen. Etheengas wordt gebruikt om dit proces te ondersteunen en versnellen. Echter zorgt een teveel van dit gas voor het rotten van de bloemen, groenten en fruitsoorten.
Bij aardappelen en uien heeft het gas een andere werking. Hier wordt de ontkieming van de aardappelen geremd. De temperaturen in het voorjaar zijn voor de aardappelen vaak hoog, waardoor ze uitlopers gaat schieten. Om dit te remmen worden ze opgeslagen in een koude cel en begast met etheen. Door het gas worden de gewassen rustig gehouden, zodat ze niet gaan ontkiemen.
In het verleden werd vaak gekozen het toxische ethefon te gebruiken. Het gas liet echter residu achter op de gewassen. Vanwege de milieuonvriendelijk eigenschappen heeft het ARfD het maximale residu level (MRL) omlaag gebracht van 3 ppm naar 0,8 ppm.
In belangrijke exportlanden, zoals Duitsland, is het gebruik van ethefon niet langer toegestaan. Ook is er op de markt meer vraag naar gewassen die op een natuurlijke wijze geproduceerd zijn. Daarom kiezen Nederlandse fruittelers en groothandelaren er vaak voor etheen in te zetten. Hierdoor lopen onderlinge relaties en transport geen schade op.